“Gıdadan sağlığa, enerjiden uzaya radyasyon yaşamın her alanında ve faydalı” sloganıyla yola çıkarak düzenlediğimiz 3. Uluslararası Katılımlı Radyasyondan Korunma Kongresi’nde Akkuyu Nükleer Güç Santralinin radyolojik çevresel izlemesi, günümüz olayları ışığında nükleer emniyet ve nükleer güvenlik, tanı ve tedavide radyasyon optimizasyonu ve radyasyondan korunma, radyasyon riskleri ve radyasyondan korunma mevzuatı, kişisel dozimetri ve endüstriyel uygulamalarda radyasyondan korunma başlıklarında 25 davetli konuşmacıyı dinledik. Ayrıca sözlü ve poster bildiriler ile radyasyondan korunma konusunda güncel akademik çalışmaları takip etmiş olduk.

Kongrenin sonuçlarına geçmeden önce etkinliğimizin sponsorlarına bir kez daha teşekkür ederiz. Maddi desteklerinin ortaya çıkardığı manevi gücü ifade etmek çok zor, tüm destekçilerimize tekrar teşekkür ederiz.

Kongre sonunda:

• Akkuyu Nükleer Güç Santrali için yürütülmekte olan çevresel radyolojik inceleme faaliyetleri ile ilgili bilgi alınmıştır. Bu faaliyetler içinde, bilgi, deneyim, ekipman ve laboratuvar desteğinin yerli kurum ve kuruluşlarca sağlanmadığı anlaşılmıştır.
• Nükleer Emniyet, radyasyon acilleri ve nükleer güvenlik konularında güncel konular tartışılmıştır. Bahsedilen konulara ait her alt başlıkta radyasyondan korunma ile ilgili uzmanlığa ihtiyaç duyulduğu görülmüştür.
• Tanı ve tedavi hizmetlerinde radyasyondan korunma başlığında radyoterapi kliniklerinin yanı sıra nükleer tıp ve radyoloji kliniklerinde de radyasyondan korunma konusunda yetkin uzmanların deneyimlerine ihtiyaç olduğu anlaşılmıştır.
• Radyasyon riskleri başlığı altında hem iyonlaştırıcı hem de iyonlaştırıcı olmayan radyasyonun biyolojik etkileri ve düşük doz radyasyon riskleri ile ilgili güncel bilgiler aktarılmıştır. Bu oturum sonunda iyonlaştırıcı radyasyonla ilgili risklerin daha iyi anlaşılmasıyla iyonlaştrıcı radyasyondan korunma ve biyolojik etkiler konusunda ilgili paydaşların bilgi seviyesinin iyonlaştırıcı olmayan radyasyona göre oldukça yüksek olduğu görülmüştür. İyonlaştırıcı olmayan radyasyondan korunma ile ilgili uzmanlığın da ülkemize kazandırılması gereği görülmüştür.
• Tanı ve tedavide radyasyon optimizasyonu konusunda, optimizasyonun sağlanmasında kullanılan yeni teknikler ve uygulamalar hakkında bilgi almış olduk. Ayrıca, radyasyon güvenliği kültürüne de değindik. Dinlediğimiz çalışmalar hem uygulamalarda hem de simülasyonlar desteği ile tanı ve tedavideki uygulamalarında radyasyon maruziyetinin kontrolünün iyileştirildiğini ve radyasyon güvenliği kültürünün bir kurumun kültürü haline gelmesinin, kurumun yönetimi başta olmak üzere herkesin görevi olduğunu öğrenmiş olduk.
• Radyasyondan korunma mevzuatı çerçevesinde Nükleer Düzenleme Kurumu ve Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırmaları Kurumu’nun kurulması ile oluşturulan ve nükleer enerji ve iyonlaştırıcı radyasyon ile ilgili yeni düzenleyici ve Ar-Ge yapısı anlaşılmıştır. Ayrıca Sağlık Bakanlığının yeni ve taslak mevzuatı değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda:
  • Sağlık fizikçisi kavramının radyasyondan korunma uzmanı olarak değerlendirilmesi gerektiğini görmüş olduk. Burada, sağlık fizikçisi ve medikal fizikçi kavramlarının karıştırılmaması gerektiğini ve ulusal mevzuattaki kavram kargaşasının giderilmesi gerektiğini vurgulamak istiyoruz. Bunun için radyasyondan Korunma Uzmanının meslek tanımı olarak mevzuatla tanımlanması gerektiğini ve ilgili düzenlemelerin hayata geçirilmesinin acil ve önemli olduğunu düşünüyoruz.
  • Sağlık Bakanlığınca ilgili düzenlemelerle belirlenen doz limitlerinin gözden geçirilmesi gerekmektedir. Belirlenen limitlerin bilimsel verilere dayalı olması ve uluslararası kabul edilen limitlerle uyumlu hale getirilmesinin yapılacak en doğru şey olduğunu düşünüyoruz.
  • Sivil toplum örgütleri temsilcileri ile yaptığımız panel sonunda, özellikle ülkemizde hızla değiştirilip güncellenmekte olan mevzuatla ilgili çalışmak üzere STK’larımızın birlik olup birlikte hareket etmesine karar verilmiştir. STK’lar arasında yapılacak koordinasyonun çok önemli olduğunun altınızı çiziyoruz.
• Kişisel dozimetri oturumu bizim için kıymetliydi çünkü dozimetreler radyasyon çalışanlarının maruz kaldığı dozları belirlemede kullanılırken aslında altıncı duyu organı gibidir. Ülkemizde dozimetrelerde ve dozimetre ölçümlerinin yapılmasında kullanılan teknolojiler hakkında bilgiler almış olduk. Özellikle TENMAK’ın SSDL alt yapısı ile ilgili bilgi almaktan ve birincil dozimetri laboratuvarı olmak konusunda attıkları adımları duymaktan büyük mutluluk duyduk. Bu vesile ile Radyasyondan Korunma Uzmanları Derneği olarak Dr. Çiğdem Yıldız’ı bir kez daha rahmetle anmak istiyoruz.
  • Radyasyon dozimetrelerinin ve ölçüm sistemlerinin ulusal metroloji sistemine dahil edilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Yasal metroloji içinde insan sağlığını ilgilendiren cihazlar olduğu için radyasyon dozimetrelerinin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafundan ulusal metroloji sistemine dahil edilmesi gerektiği görülmüştür.
  • TENMAK’ın ikincil dozimetri laboratuvarının yeterlilikleri içinde ve yeterliliklerine uygun olarak ülkede dozimetri ölçümlerinin doğrulanmasında sistem içinde bulunmasının önemini konuştuk.
  • Dozimetri hizmeti alan kuruluşların dozimetrelerini dozimetri servislerine zamanında yollaması için bu kuruluşlara gerekirse yaptırım uygulanması için gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiğini görmüş olduk.
• Endüstriyel uygulamalarda radyasyondan korunma oturumunda hurda yönetiminde radyasyondan korunma ve Gaziemir sahasında yapılacak çevresel iyileştirme faaliyetleriyle ilgili bilgi almış olduk.
  • Her iki konuda da radyasyonun algılanması ve ölçülmesinde eğitimli ve uzman çalışanlara ihtiyaç duyulduğunu bir kez daha belirtmiş olduk. Hurda ithalatında izotop tespitinin önemini ve Gaziemir sahasında, sahanın emniyetinin sağlanmasının gerekliliğini vurguladık.
• Ayrıca endüstriyel uygulamalarda kullanılan kaynakların üretilmesinde kullanılan yeni teknolojiler ve yaygın kullanılan kaynaklar hakkında bilgi aldık. Bu konudaki düzenlemelerle ilgili sorunları ele aldık:
  • Endüstriyel radyografide kullanılan cihazlarla ilgili mülga mevzuatın geçmişte radyasyondan korunma ile ilgili gerekleri karşıladığı belirtilmiştir.
  • Radyasyondan korunma uzmanlarının radyasyon tesisleri, faaliyetleri ve uygulamalarında mevzuat gerektirmese de istihdam edilmesinin önemi vurgulanmıştır.
  • Ülkemizde hazırlanan taslak mevzuata geri bildirim yapılması tartışılmıştır.

Kongre sonunda Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer uygulamalar ile ilgili güncel bilgiler almış olduk. Özellikle KBRN ajanlarının tespit edilmesinde ve olay yeri yönetiminde önemli konuları dinledik. KBRN kaza ve olaylarının hem yönetimsel hem teknik hem de bilimsel olarak yapılması gereken çok kapsamlı çalışmalara ihtiyaç duyulmasına neden olduğunu bir kez daha gördük.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.